Du Lịch Nam Định Không Thể Bỏ Qua Chùa Cổ Lễ

Là một trong những quần thể kiến trúc Phật Giáo độc đáo bậc nhất của tỉnh Nam Định cũng như của đồng bằng sông Hồng nói chung, chùa Cổ lễ mang trong mình nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc và là di tích lịch sử trong kháng chiến. Chùa Cổ Lễ là một trong những điểm đến hấp dẫn không thể bỏ lỡ trong chuyến du lịch sinh thái đồng quê về với Nam Định.

Đôi Nét Về Lịch Sử Chùa Cổ Lễ

Quá trình xây dựng

Chùa Cổ Lễ tọa lạc tại thị trấn Cổ Lễ, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, là công trình tôn giáo nổi tiếng của Nam Định nói chung và của đồng bằng sông Hồng nói riêng. Chùa có tên chữ là “Thần Quang Tự”, được xây dựng từ thế kỉ thứ 12 thời Lý Thần Tông, thờ Phật và Đức Thánh tổ Nguyễn Minh Không.

Quốc sư Nguyễn Minh Không cũng chính là người sáng lập ngôi chùa này. Chùa đầu tiên bằng gỗ theo lối kiến trúc cổ, được xây dựng trên diện tích gần 10 mẫu Bắc bộ, cảnh quan sơn thủy hữu tình, có hồ và sông nhỏ bao quanh. Tuy nhiên ngôi chùa ban đầu này đã bị đổ nát.

Năm 1902, nhà sư Phạm Quang Tuyên về trụ trì, cho thiết kế và xây dựng lại chùa theo kiến trúc độc đáo “Nhất Thốc Lâu đài” với những yếu tố kiến trúc Gothic giống như những ngôi nhà thờ Công giáo xung quanh đó. Vật liệu xây dựng gồm những nguyên liệu quen thuộc như là gạch, vôi vữa, mật mía, giấy bản tạo nên độ cố kết vững bền của toàn bộ kiến trúc ngôi chùa. Sau đó chùa còn được trùng tu nhiều lần để có được diện mạo uy nghi vừa hiện đại vừa cổ kính như ngày hôm nay.

Năm 1934, Hòa Thượng Phạm Thế Long kế vị trụ trì, Hòa Thượng là Phó chủ tịch Quốc hội nước CHXH Việt Nam khóa VII, Phó chủ tịch Phật giáo châu Á và Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam ở chức vụ cao. Năm 1936, Hòa Thượng đúc quả chuông đồng to, cao 4.2m, đường kính 2.03m, nặng 9000kg.

Từ năm 1947 đến năm 1981, chùa Cổ Lễ liên tục làm lễ cởi áo cà sa cho trên 35 vị Tăng Ni khoác áo chiến bào xông ra trận diệt giặc cứu nước. Chùa Cổ Lễ đã được Bộ văn hóa xếp hạng “Di tích lịch sử” Quốc gia, là trụ sở Phật Giáo huyện Trực Ninh và là cơ sở trường hạ Phật Giáo tỉnh Nam Định.

Sư tổ Nguyễn Minh Không – người sáng lập chùa Cổ Lễ

Nguyễn Minh Không (hay còn gọi là Lý Quốc Sư) là một vị cao tăng đứng đầu tổ chức Phật giáo của triều đại nhà Lý. Vì có nhiều công lớn như chữa bệnh cho nhà Vua và nhân dân nên ông là một trong những nhân vật lịch sử có thật được tôn là đức Thánh, và được thờ ở rất nhiều chùa, đền theo kiểu “Tiền Phật hậu Thánh”.

Ngoài ra ông còn được tôn vinh là ông tổ của nghề đúc đồng và là ông tổ của nghề Đông y Việt Nam, đồng thời cũng là vị thiền sư sáng lập lên nhiều ngôi chùa nhất Việt Nam trong lịch sử. Chùa Cổ Lễ là một trong những ngôi chùa lớn được ông thành lập và con nguyên giá trị, vẻ đẹp cho đến ngày nay.

Độc Đáo Kiến Trúc Chùa Cổ Lễ & Những Công Trình Cùng Giá Trị Lịch Sử Mang Lại

Khi đến thăm chùa Cổ Lễ, chắc hẳn chúng ta sẽ thấy choáng ngợp trước phong cảnh hữu tình nơi đây cùng cấu trúc, kiến trúc của quần thể công trình. Nhìn từ xa chùa mang dáng dấp của một nhà thờ nhưng khi lại gần nhìn kĩ lại thì lại là một ngôi chùa với những họa tiết trang trí , đường nét hoa văn, phù điêu mang biểu tượng Phật giáo, mái cuộn, hoa sen,… Đây là sự kết hợp kiến trúc Á u, tổng thể như một tòa lâu đài cổ của Châu u nhưng những họa tiết trang trí lại mang màu sắc Á Đông rõ rệt.

Tháp Cửu Phẩm Liên Hoa

Không có kiến trúc tam quan ngay từ bên ngoài như những ngôi chùa bình thường nhưng đổi lại trước chùa Cổ Lễ có một công trình rất độc đáo đó là tòa tháp Cửu Phẩm Liên Hoa cao 32m, gồm 8 mặt, 9 tầng hoa sen, đây là biểu tượng cho ngôi vị cao quý của phật, cũng là biểu tượng đẹp của ngôi chùa. Trước khi vào chùa phải đi qua tháp, nhìn mái chùa, những đường nét thanh thoát, những chi tiết biểu tượng của Phật giúp nhắc nhở mọi người khi bước chân vào cửa chùa phải hướng thiện, hướng tâm đến phật .

Được xây dựng năm 1927, đây là công trình kiến trúc tuyệt đẹp về mĩ thuật và độc đáo, tháp nằm trên lưng một con rùa lớn đầu quay vào phía chùa. Con rùa được nằm giữa một hồ nước hình vuông, bốn góc là bốn hòn núi giả lớn có đắp bốn con voi rất đẹp. Trong lòng tháp có cầu thang gồm 98 bậc xoắn ốc đến đỉnh tháp. Trước mặt của tháp là chiếc cầu cuốn được lát bằng gạch cổ bắc qua hồ Chu Tích dẫn vào hội quán đường.

Hội quán đường

Hội quán đường hay còn gọi là chùa Trình, là nơi thờ tượng Phật quan âm nghìn mắt nghìn tay. Đây cũng là nơi làm lễ cởi áo cà sa, khoác chiến bào cho 27 vị sư của chùa lên đường làm nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc vào ngày 27-02-1947, là nơi thường dùng của các cán bộ cách mạng làm nơi hội họp.

Ngoài ra hai bên hội quán đường là hai đền thờ là Linh Quang Từ và Khánh Quang Phủ, là nơi thờ những vị anh hùng dân tộc, có công với dân như Trần Hưng Đạo, Thánh mẫu Liễu Hạnh,…Những công trình này đều có sự đặc biệt là kết hợp hài hòa giữa các mái vòm theo kiểu Gothic và các họa tiết hoa văn truyền thống đặc trưng của Phật giáo.

Đằng sau hội quán đường là hai cây cầu tả sơn kiều và hữu sơn kiều dẫn tới tòa chính cung, công trình chính của chùa. Hai cây cầu này có kiến trúc vòm cuốn, bên trên là núi đá, bên trong như một hang động, mùa hè thì mát, mùa đông thì ấm, một công trình đặc biệt nữa của chùa Cổ Lễ.

Tòa chính cung & chiếc chuông Đại Hồng Chung khổng lồ

Đại Hồng Chung – bảo vật chùa Cổ Lễ

Ngay đằng trước tòa chính cung là một hồ lớn nơi hai cây cầu trên bắc qua. Giữa hồ là quả chuông lớn, gọi là đại hồng chung, nặng 9000 kg, cao 4.2m, đường kính 2.2m, thanh dày 8cm. Miệng chuông có họa tiết hình cánh sen, có họa tiết và văn tự bằng chữ nho. Đây là một trong những quả chuông lớn của Việt Nam, được nhân dân chung tay đúc tặng vì yêu mến nhà chùa. Năm 1936 khi chuông mới đúc đúc xong thì kháng chiến bùng nổ, vì sợ giặc phá chuông để lấy đồng làm đạn dược nên người dân đã ngâm chuông xuống hồ. Hòa bình lặp lại năm 1954, chuông được trục vớt và đặt trên bệ đá dưới hồ làm chứng tích lịch sử cho du khách tham quan.

Khu tiền đường và Tòa chính cung – Trung tâm của chùa Cổ Lễ

Khi nhìn vào tổng thể cảnh quan của Tòa chính cung này, ta sẽ thấy sự độc đáo trong kiến trúc, kết hợp u và Á, cổ và kim. Dù mang những nét văn hóa tâm linh của người Việt, của Phật giáo như rồng phượng, hoa sen, mái đao, mái cuộn,… nhưng cũng mang cả những nét kiến trúc của phương Tây như mái vòm từng lớp giống như lâu đài. Đây là một tòa lâu đài tráng lệ của Phật giáo, cách bài trí cũng như những họa tiết trang trí bên trong được kết hợp hài hòa, độc đáo. Nằm phía sau tòa tam bảo trên là cung cấm của đức thánh tổ Nguyễn Minh Không, đúng theo kiến trúc thờ “Tiền Phật, Hậu Thánh”. Có nhiều bậc thang nhỏ bên trong dẫn lên bàn thờ của đức thánh tổ và tượng Phật phía trước.

Những công trình khác của chùa Cổ Lễ

Ngoài những công trình mang đậm tích lịch sử và độc nhất làm nên nét đẹp của chùa Cổ Lễ, trong quần thể kiến trúc của chùa còn có nhiều công trình khác như nhà tổ và nhà khách, nhà truyền thống nơi thờ hòa thượng Thích Thế Long, nơi lưu giữ những kỉ niệm của những vị tăng ni trong lịch sử, kháng chiến.

Đằng sau chùa còn có tháp chuông Kim Chung Bảo Các với kiến trúc truyền thống gồm 3 tầng 4 mặt. Tầng 2 và 3 của gác chuông lần lượt treo hai quả chuông lớn nặng 9000kg và 300kg. Những công trình này càng tô đậm thêm giá trị văn hóa, lịch sử và vẻ đẹp độc nhất của quần thể chùa Cổ Lễ.

Lễ Hội Chùa Cổ Lễ

Chính những vẻ đẹp và giá trị truyền thống ấy của chùa Cổ lễ đã thu hút du khách từ khắp nơi đổ về để chiêm ngưỡng, tham quan, hành hương, đặc biệt là vào dịp lễ hội của chùa vào 13-16 tháng 9 âm lịch hàng năm. Lễ hội nhằm kỉ niệm ngày sinh của Thánh tổ Nguyễn Minh Không, cầu cho quốc thái dân an, mọi nhà hạnh phúc. Đây cũng là một trong những lễ hội lớn của tỉnh Nam Định với nhiều nghi thức, trò chơi độc đáo như rước kiệu, bơi chải,đánh cờ,…thể hiện đồi sống giàu bản sắc của người dân nơi đây. Đó cũng là dịp để những người con xa xứ có cơ hội về tụ họp cùng với gia đình và tận hưởng không khí lễ hội náo nhiệt của quê hương.

Với tất cả những giá trị, vẻ đẹp mà chùa Cổ Lễ đang lưu giữ và mang lại, đây là niềm tự hào của mỗi người dân địa phương cũng như biểu tượng cho mảnh đất thành Nam Nam Định, mảnh đất vốn giàu vẻ đẹp và truyền thống văn hóa bậc nhất của vùng đồng bằng sông Hồng. Và nếu bạn cảm thấy bị cuốn hút bởi vẻ đẹp độc nhất vô nhị này thì còn chần chừ gì nữa, hãy cùng nhau về Nam Định với Ecohost để khám phá và trải nghiệm những gì tinh túy nhất của vùng quê này !